پیشرفت مراغه در گرو جذب سرمایه‌گذار و فعال‌سازی ظرفیت‌های محلی – داود داداشی چوان

نرم‌خبر – آذربایجان‌شرقی – چکیده: شهرستان مراغه و روستاهای آن، از نظر مزیت‌های اقلیمی، کشاورزی، صنعت و معادن، گردشگری، صنایع دستی و غیره، آنچنان ظرفیت‌های سرشاری دارد که می‌توان گفت که این مزیت‌ها و ظرفیت‌ها کار مسئولین محلی در توسعه و پیشرفت شهرستان را تسهیل می‌نماید و چشم‌انداز روشنی را برای این شهر ترسیم می‌نماید، لیکن وضعیت امروز شهرستان هیچ تناسبی با این مزیت‌ها نداشته و نشان‌دهنده غفلت جدی در حوزه‌های مختلف می‌باشد که این مساله و این عقب‌افتادگی دقیقاً متوجه کم‌کاری برخی مسئولین محلی در دوره‌های مختلف مدیریتی این شهرستان است و دلیل دیگری برای آن نمی‌توان یافت. چراکه شهرستان مراغه و روستاهای آن، مانند برخی مناطق محروم کشور نیست که استعداد رشد و شکوفایی و پیشرفت ذاتی و طبیعی نداشته باشد و به خاطر این موضوع جذب سرمایه‌گذاری و جذب اعتبارات و امکانات را بر مسئولین محلی دشوار سازد.

مراغه و روستاهای آن، از نظر مزیت‌های اقلیمی، کشاورزی، صنعت و معادن، گردشگری، صنایع دستی و غیره، آنچنان ظرفیت‌های سرشاری دارد که می‌توان گفت که این مزیت‌ها و ظرفیت‌ها کار مسئولین محلی در توسعه و پیشرفت شهرستان را تسهیل می‌نماید، لیکن وضعیت امروز شهرستان هیچ تناسبی با این مزیت‌ها نداشته و نشان‌دهنده غفلت جدی در حوزه‌های مختلف می‌باشد که این مساله و این عقب‌افتادگیدقیقاً متوجه کم‌کاری برخی مسئولین محلی در دوره‌های مختلف مدیریتی این شهرستان است و دلیل دیگری برای آن نمی‌توان یافت. چراکه شهرستان مراغه و روستاهای آن، مانند برخی مناطق محروم کشور نیست که استعداد رشد و شکوفایی و پیشرفت ذاتی و طبیعی نداشته باشد و به خاطر این موضوع جذب سرمایه‌گذاری و جذب اعتبارات و امکانات را بر مسئولین محلی دشوار سازد.

البته به هیچ عنوان نمی‌خواهیم پیشرفت‌های انجام شده را نادیده بگیریم و تلاش‌های مسئولین محلی را زیرسوال ببریم، چراکه در تمامی سطوح مدیریتی در کشور، مسئولین متعهد و متخصص زیادی داریم که با انگیزه کافی و دغدغه بالا مشغول خدمت به مردم هستند. آنچه که تاکنون انجام شده است شایسته تقدیر و تشکر است، لیکن اقدامات صورت گرفته با جایگاه مطلوبی که می‌توان برای باغ‌شهر ایران و پایتخت نجوم کشور در نظر گرفت فاصله چشمگیری دارد. به طور کلی شهرستان مراغه و روستاهای آن دارای ظرفیت‌ها و مزیت‌های متعددی هستند که از جمله می‌توان به موارد ذیل‌الذکر اشاره کرد:

• مزیت‌ها و ظرفیت‌های صنعت کشاورزی
• مزیت‌ها و ظرفیت‌های توسعه صنعت و معدن
• مزیت‌ها و ظرفیت‌های صنعت گردشگری (طبیعی، تاریخی، روستایی، فرهنگی، سلامت)
• صنایع و تولیدات بومی و محلی
• مزیت‌ها و ظرفیت‌های ترانزیتی
• مزیت‌ها و ظرفیت‌های صادراتی

با وجود این مزیت‌ها، شهرستان مراغه از عدم جذب و توسعه‌ سرمایه‌گذاری برای فعال‌سازی این ظرفیت‌ها رنج می‌برد. در این مجال سعی می‌کنیم به چند مورد اشاره کوتاهی داشته باشیم و ان‌شا… در فرصت‌های بعدی به الگوها و ظرفیت‌های پیشرفت شهرستان مراغه بیشتر خواهیم پرداخت.

فقدان زنجیره ارزش در تولیدات معادن

این شهرستان و روستاهای آن دارای ظرفیت‌های بسیار خوبی در زمینه معادن است، لیکن در این رابطه دو مشکل اساسی در شهرستان وجود دارد: اولاً اینکه بخش مهمی از ظرفیت‌های معادن موجود در شهرستان نیازمند سرمایه‌گذاری برای فعال‌سازی و تولید می‌باشد. ثانیاً در رابطه با معادن فعال شهرستان نیز مواد معدنی مورد استخراج از جمله زغال سنگ، سنگ آهک، خاک نسوز و مرمر به دلیل کمبود واحدهای فرآوری مواد معدنی و صنایع پایین‌دستی، بخش اعظم این مواد معدنی به صورت خام از شهرستان خارج می‌شود و غیر از حقوق کارگری، هیچگونه ارزش افزوده‎ای عاید مردم محلی نمی‌شود،لذا توسعه واحدهای فرآوری می‌تواند زمینه ایجاد اشتغال و ارزش افزوده برای شهرستان را به دنبال داشته باشد. بنابراین جذب سرمایه‌گذاری خصوصی و دولتی، یکی از اولویت‌های اساسی در حوزه معادن شهرستان مراغه می‌باشد که لازم است در این زمینه اقدامات و پیگیری‌های جدی و اثربخش از طرف مسئولین محلی صورت گیرد.

فقدان زنجیره ارزش در صنعت کشاورزی شهرستان و متضرر شدن تولیدکنندگان

مراغه دارای بیش از ۱۶۰ روستاست که مزیت‌های گوناگونی دارند که یکی از مهمترین مزیت‌ها، کشاورزی می‌باشد. تولید، اشتغال، اقتصاد، رفاه و به طور کلی زندگی روستاییان بر محور کشاورزی است. با این وجود،صنعت کشاورزی در روستاهای مراغه در حال حاضر کمترین ارزش افزوده را برای مردم محلی دارد، به طوری که جوانان روستایی، با کاهش انگیزه برای ورود به این صنعت مواجه هستند، به عنوان مثال مراغه به عنوان یکی از قطب‌های اصلی تولید سیب در کشور است که محصول سیب آن برند ملی می‌باشد، اما هر ساله باغداران و مردم شهرستان شاهد خسارات سنگینی در این حوزه هستند که ناشی از عدم توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی مربوط به این محصول می‌باشد، محصول سیب می‎تواند صنایع متعدد تبدیلی و تکمیلی داشته باشد و ارزش افزوده این محصول را برای شهرستان چندین برابر نماید، با این وجود تنها صنایعی که در شهرستان برای این محصول توسعه اندکی داشته، سردخانه بوده است که البته سردخانه ارزش افزوده چندانی نمی‌تواند برای این محصول ایجاد نماید و مسئولین محلی باید به سمت توسعه فناوری‌ها و صنایع جانبی دیگری نیز بروند که ارزش افزوده بیشتری عاید باغداران، مردم محلی و در نهایت شهرستان شود.در زمینه محصولات کشاورزی دیگر نیز این مشکل در شهرستان مراغه وجود دارد از جمله می‌توان به محصولات تره‌بار و خشکبار، محصولات لبنی و پروتئینی و محصولات زراعی اشاره کرد.شایان ذکر است که توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی منجر به افزایش درآمد، افزایش اشتغال، توسعه روستاها، افزایش رفاه و بهبود صنعت کشاورزی می‌شود.

در سطح دنیا به ویژه کشورهای پیشرفته نیز این موضوع کاملاً مرسوم بوده و دولت‌ها سعی می‌کنند از خام فروشی محصولات کشاورزی جلوگیری نمایند. بماند که در شهرستان مراغه، ما چندین گام عقب‌تر نیز هستیم و نه‌تنها به سمت ایجاد ارزش افزوده نرفته‌ایم بلکه هنوز با مشکلی اساسی تحت عنوان ضایعات محصولات کشاورزی آن هم به شکل بسیار گسترده مواجهیم.

محصولات تولیدی مراغه در صنایع مختلف فاقد برندسازی مطلوب در سطح ملی و فراملی است

برندسازی یکی از اقدامات مهم و ضروری برای موفقیت در بازارسازی و تجارت محصولات و همچنین جذب سرمایه‌گذاری می‌باشد، علی‌رغم اینکه شهرستان مراغه و روستاهای آن دارای صنایع مختلفبومی هستند، لیکن اقدامات خاصی برای برندسازی این محصولات در سطح ملی و فراملی اتفاق نیافتده است. این موضوع در عدم شناخته شدن شهرستان و مزیت‌های آن و به تبع آن عدم جذب سرمایه‌گذاری بسیار تاثیرگذار است. برخی از شهرستان‌های نزدیک مراغه با وجود اینکه از مزیت‌ها و صنایع چندانی نیز برخوردار نیستند اما در زمینه برندسازی محصولات خود در سطح ملی و حتی فراملی بسیار موفق‌تر از شهرستان مراغه عمل کرده‌اند.

ضرورت توجه جدی به اشتغال‌زایی روستایی

هر کدام از روستاهای مراغه دارای مزیت‌هایی می‌باشد که لازم است مسئولین محلی در گام اول به صورت اختصاصی آنها را شناخته و در گام‌‌های بعدی برای فعال‌سازی این ظرفیت‌ها اقدامات و پیگیر‌های جدی در سطح محلی و ملی داشته باشند. جذب سرمایه‌گذاری برای فعال‌سازی این ظرفیت‌ها و مزیت‌ها منجر بهتولید، ایجاد اشتغال و شکوفایی اقتصادی می‌شود و جوانان محلی برای اشتغال مجبور به مهاجرت به شهرهای دیگر نخواهند شد. این مساله در رابطه با جوانان تحصیل کرده تبعات عمیق و بلندمدتی برای شهرستان به دنبال خواهد داشت و به مرور زمان، باعث می‌شود افراد متخصص و نخبه‌ی شهرستان مهاجرت کرده و مدیریت شهری از وجود این افراد بی‌بهره بماند.

آنچه که اشاره شد تنها بخش جزئی و اندک از ظرفیت‌های شهرستان مراغه و روستاهای آن بود و در فرصت‌های بعدی به موارد دیگر نیز اشاره خواهد شد. شایان ذکر است همانگونه که عنوان شد تنها حلقه مفقوده در زمینه عقب‌افتادگی و عدم شکوفایی ظرفیت‌های شهرستان، عزم و اراده جدی برخی مسئولین محلی بوده است که نتوانسته‌اند آنگونه که شایسته این شهرستان است زمینه جذب سرمایه‌گذاری دولتی و خصوصی را فراهم سازند. البته همانطور که اشاره شد باید قدردان زحمات مسئولینی که به صورت شبانه‌روزی برای ترقی و پیشرفت شهرستان تلاش می‌کنند باشیم و عدالت و انصاف را در این رابطه رعایت نماییم.

مطلب بعدی آنکه، شاید گفته شود که برخی از این مشکلات در سطح ملی بوده و مختص شهرستان مراغه و روستاهای آن نیست که در پاسخ باید گفت که اولاً همانطور که گفته شد، شهرستان مراغه و روستاهای آن دارای ظرفیت‌ها و مزیت‌های چشمگیری است و نباید این شهرستان با سایر شهرها به ویژه مناطق محروم مورد مقایسه قرار گیرد. ثانیاً در سطح کشور، شهرهای موفق بسیاری وجود دارد که با کمترین مزیت‌ها نسبت به شهرستان مراغه، پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند و حتی توانسته‌اند در سطح ملی بدرخشند، ثالثاً این گونه استدلال‌های غیرمنطقی تنها به منظور فرار از مسئولیت و پاسخگویی عنوان می‌شود و فردی که مسئولیت برعهده می‌گیرد باید به وظایف و تکالیف خود به درستی عمل کرده و برای حل مشکلات مردم به دنبال بهانه نباشد و در صورت عدم توان باید مسئولیت را به افراد شایسته واگذار نماید و اگر چنین نکند قطعاً مورد مواخذه مردم قرار خواهد گرفت.

ان‌شالله در فرصت‌های بعدی به روش‌های مختلف جذب سرمایه‌گذاری با محوریت فعال‌کردن ظرفیت‌های مختلف شهرستان مراغه و روستاهای آن خواهیم پرداخت و بیان خواهیم کرد که در این زمینه به چه شیوه‌های باید عمل شود تا میزان موفقیت‌های بیشتری برای شهرستان حاصل گردد.

لینک کوتاه خبر برای بازنشر در شبکه‌های اجتماعی:     https://narmkhabar.ir/?p=8746